İş Hukukunda İşçi Hakları ve İşveren Yükümlülükleri

İş hukuku, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen ve her iki tarafın da haklarını koruyan önemli bir hukuk dalıdır. Türkiye’de iş hukuku, 4857 Sayılı İş Kanunu başta olmak üzere çeşitli mevzuatlarla düzenlenmiştir. İşçilerin haklarının korunması ve işverenlerin yükümlülüklerini yerine getirmesi, iş barışının sağlanması açısından büyük önem taşır. 

İşçilerin Temel Hakları 

1. Ücret Hakkı: İşçiler, yaptıkları iş karşılığında ücret alma hakkına sahiptir. Ücretin zamanında ve eksiksiz ödenmesi, işverenin en temel yükümlülüklerinden biridir. Ayrıca, asgari ücretin altında ödeme yapılması yasal olarak mümkün değildir. 

2. Çalışma Süresi ve Fazla Mesai: İş Kanunu’na göre, haftalık çalışma süresi en fazla 45 saat olarak belirlenmiştir. Bu sürenin üzerindeki çalışmalar fazla mesai sayılır ve işçiye normal saat ücretinin en az %50 fazlası ödenmelidir. 

3. Yıllık İzin Hakkı: İşçilerin, en az bir yıl çalışmaları halinde yıllık ücretli izin hakkı doğar. Bu süre, işçinin kıdemine göre 14 ila 26 gün arasında değişir. 

4. İş Güvencesi: İş Kanunu, işçilerin haksız yere işten çıkarılmasını önlemek için çeşitli koruma mekanizmaları içerir. Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler, geçerli bir neden olmaksızın işten çıkarılamaz. 

İşverenin Temel Yükümlülükleri 

• Sigorta Primlerinin Ödenmesi: İşveren, çalışanlarını Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirmek ve sigorta primlerini düzenli olarak ödemek zorundadır. 

• İş Sağlığı ve Güvenliği: İşveren, çalışanlarının sağlığını ve güvenliğini koruyacak önlemleri almakla yükümlüdür. İş kazalarının önlenmesi için gerekli ekipmanların sağlanması şarttır. 

• Eşit Davranma İlkesi: İşveren, çalışanlar arasında cinsiyet, yaş, din, ırk gibi nedenlere dayalı ayrımcılık yapamaz. 

İş hukukunda hem işçilerin hem de işverenlerin haklarını bilmeleri, uyuşmazlıkların önlenmesi açısından büyük önem taşır. İşçi haklarının ihlal edilmesi halinde, iş mahkemelerine başvurarak hukuki süreç başlatılabilir.